Skuteczne i odpowiedzialne zarządzanie odpadami komunalnymi oraz wdrażanie zasad rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP) wymaga solidnego oparcia w przepisach prawa – zarówno krajowego, jak i unijnego.
Przepisy te definiują obowiązki producentów, samorządów, instalacji przetwarzających odpady oraz konsumentów, a także wyznaczają cele środowiskowe, które musimy wspólnie osiągać.
W tej sekcji wykazana zostały najważniejsze akty prawne, które regulują funkcjonowanie systemu gospodarki odpadami w Polsce. Są to zarówno ustawy i rozporządzenia krajowe, jak i dyrektywy oraz rozporządzenia Unii Europejskiej – stanowiące fundament wdrażanych obecnie rozwiązań takich jak ROP, system kaucyjny czy ekoprojektowanie.
Prawo krajowe
Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach
(t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1587)
→ Szczególna uwaga: art. 22a – podstawy prawne dla mechanizmów ROP oraz przepisów wykonawczych w zakresie selektywnej zbiórki i recyklingu odpadów komunalnych.
Prawo Unii Europejskiej
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów
(Dz. Urz. UE L 312 z 22.11.2008, s. 3)
→ Kluczowe przepisy: art. 3 pkt 20 (definicje), art. 8 (rozszerzona odpowiedzialność producenta).
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/904 z dnia 5 czerwca 2019 r.
w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko
(Dz. Urz. UE L 155 z 12.6.2019, s. 1)
→ Szczególna uwaga: art. 8 – obowiązki producentów w zakresie produktów jednorazowego użytku.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2025/40 z dnia 19 grudnia 2024 r.
w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych, zmieniające rozporządzenie (UE) 2019/1020 i dyrektywę (UE) 2019/904 oraz uchylające dyrektywę 94/62/WE
(Dz. Urz. UE L 2025.40)
→ Kluczowe przepisy: art. 45 oraz art. 46 – nowe regulacje dotyczące obowiązków producentów, systemów zbiórki oraz projektowania opakowań.